Otop Today

ผ้าซิ่นตีนจกแม่แจ่มมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวเองคือ เป็นงานหัตถกรรมที่ทุกขั้นตอนการผลิตทำด้วยมืออย่างปราณีตด้วยความรักและความอดทนของช่างทอ เพราะต้องใช้เวลาในการทอค่อนข้างนาน การจกลวดลายเป็นการจกแบบ “คว่ำลายลง” คือการจกจากด้านหลังของผืนผ้าโดยใช้ขนเม่นยกเส้นยืนเพื่อควักเส้นจกโดยสอดเส้นจกเว้นไปตามลวดลายหลัก ซึ่งช่างทอใช้ฝ้ายสอดสลับสีได้หลากสีตามภูมิปัญญา ความชำนาญและจินตนาการของช่างทอ โดยมีลวดลายหลักอยู่ 11 ลาย(แบบ) ได้แก่ลายหละกอนหลวง ลายเจียงแสนหน้อย ลายขันเสี้ยนสำ ลายหงส์ปล่อย ลายหงส์บี้ ลายโกมฮูบนก ลายโกมหัวหมอน ลายขันสามแอว ลายขันแอวอู ลายกุดขอเบ็ดลายนกกูม โดยช่างทอได้นำส่วนประกอบของแม่ลายหลักแต่ละลายไปประสมประสาน ทำให้เกิดลวดลายใหม่และเป็นที่นิยมอีกจำนวน 5 ลาย ได้แก่ ลายหละกอนหน้อย ลายหละกอนกล๋าง ลายเจียงแสนหลวง ลายนาคกูม และลายนกนอนกูม ทั้งนี้ช่างทอยังคงรูปแบบลวดลายเดิมทั้งกระบวนการวิธีการทอและจกลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ของแม่แจ่ม 10. เรื่องราวของผลิตภัณฑ์ ตีนจกลายเจียงแสนหน้อย ฝ้ายที่ใช้ในการทอจกลายจะมีอยู่ด้วยกันทั้งหมด 12 เงื่อน และ“ขัน” จะใช้ลายหละกอน ส่วน“โกม” จะใช้ลายเจียงแสน ในโกมจะใช้ลาย“หงส์ดำ” การใช้สีฝ้ายจกแล้วแต่เทคนิคของช่างทอ เพราะช่างทอแต่ละคนจะมีเทคนิคการใช้สีที่แตกต่างกันออกไป แล้วแต่ความชอบและความถนัด เพื่อให้ได้ลายที่มีความสวยงามและความเข้ากันของสีที่ใช้ ลายจกถือว่าเป็นภูมิปัญญาที่เกิดมาจากความคิดสร้างสรรค์ของคนในอดีต และถือว่าเป็นภูมปัญญาชาวบ้านที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ ให้รุ่นลูกรุ่นหลานได้สืบทอดกันต่อไป เพราะกว่าที่คนในสมัยก่อนจะคิดและออกแบบลายจกออกมาได้แต่ละลายต้องใชระยะเวลาที่นานพอสมควรเลยทีเดียว และสีที่ใช้ย้อมก็เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านคนของในอดีตที่รู้จักคิดใช้ทรัพยากรจากธรรมชาติที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ได้ และจะเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ตามชุมชน สามารถหาได้ง่าย และยังเป็นการอนุรักษ์ทรัพยากรไว้ ส่วนการจกลายและการใช้สีช่างทอแต่ละคนจะมีเทคนิคและการใช้สีที่ไม่เหมือนกัน ช่างทอทุกคนจะรู้ว่าควรใช้สีไหน ไม่ควรใช้สีไหน เพื่อให้ได้ลวดลาายและสีสันออกมาสวยงาม และแต่ละคนจะมีความชอบที่ไม่เหมือนกัน เพราะตีนจกแต่ละผืนมีราคาค่อนข้างแพงจึงเป็นสินค้าที่มีคุณภาพถูกใจผู้ใช้ ปัจจุบันก็มีการแข่งขันกันอยู่มาก แต่ตีนจกที่เป็นเอกลักษณ์และเป็นจุดกำเนิดของตีนจกจริงๆ จะอยู่ที่อำเภอแม่แจ่ม เพราะเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมานานตั้งแต่สมัยบรรพบุรษ ตกทอดกันมายังรุ่นลูกรุ่นหลาน และอำเภอแม่แจ่มยังมีการจดลิขสิทธิ์ ให้เป็นทรัพสินทางปัญญาของอำเภอแม่แจ่มไว้ด้วย และยังเป็นผลิตภัณฑ์เด่นของอำเภอแม่แจ่มก็ว่าได้ ดั้งนั้นการที่จะทอจกออกมาได้แต่ละผืนหรือแต่ละลายนั้น ต้องอาศัยฝีมือที่ปราณีตละเอียดของช่างทอด้วย จึงจะจกแต่ละลายออกมาให้มีความสวยงาม ผู้ใช้มีความพึงพอใจ ผู้หญิงในอำเภอแม่แจ่มส่วนมากจะมีฝีมือด้านการตัดเย็บ เพราะแม่จะสอนให้ลูกรู้จักตัดเย็บให้เป์นตังแต่เด็ก และสามารมารถสร้างานสร้ารายได้ให้กับตัวเองและให้กับครอบครัวอีกทางหนึ่งด้วย และยังเป็นการใช้เวลาว่างที่มีให้เกิดประโยชน์อีกด้วย เพราะฝีมือและความรู้จะช่วยสร้างงานสร้างรายได้ให้กับเราได้